Aan alle stemmers op jijmaakthetmee: heel erg bedankt om ons project Zelfportretten van het Oude Westen te steunen !!!
Wil je...
Korte voorgeschiedenis
In juli 2017 vond in Leeszaal West het kunst/theaterproject “Werkkamer” plaats.
Kunstenaar Hans Bossmann verplaatste zijn atelier een week naar Leeszaal Rotterdam West en tekende samen met vrijwilligers en bezoekers op meubels.
Theatermaker Brecht Hermans verplaatste in dezelfde week zijn schrijfatelier naar de Leeszaal. Brecht nodigde bezoekers uit om scènes uit zijn theaterbewerking van Dostojevski's klassieker ‘De Gebroeders Karamazov’ samen luidop te lezen en te bespreken.
Het schrijfatelier en de ‘Werkkamer’-activiteiten versterkten elkaar. Allebei spreken ze mensen aan op hun nieuwsgierigheid, verbeelding en het plezier om iets samen te creëren. Het is een voorbeeld van een domein overstijgend project waarbij beeldende kunst, theater en maatschappij samenvallen.
Samen met Joke van der Zwaard van Leeszaal West zochten Hans Bossmann en Brecht Hermans uit of met het ‘Werkkamer’ project de publieke plekken (Plekken) in de wijk en hun onderlinge verband zichtbaar(der) gemaakt kunnen worden. Joke is een van de 'sleutelfiguren' in de wijk en kent de Plekken, mensen en instanties als geen ander. Zij brengt voortdurend en sinds jaren de behoeften van bewoners en Plekken in kaart. Via de Leeszaal probeert ze er openbaar gestalte aan te geven en bewoners te betrekken bij culturele en educatieve ontwikkelingen. In het verslag (24-7-2017) van de 'Werkkamer bij Leeszaal West' zegt zij:
"Deze activiteit is zowel hoogdrempelig als laagdrempelig. Het is kunst, iets artistieks, tekenen/schilderen, dat is voor veel mensen hoogdrempelig. Zeker als ze het niet letterlijk voor zich zien. En als ze het wel voor zich zien, moet elke volwassene toch nog persoonlijk uitgenodigd en soms overgehaald worden, om mee te doen. Maar vervolgens gebeurt er weer meer dan je verwacht. Dan gaan ook/juist vrijwilligers meedoen die al snel denken dat culturele/artistieke dingen te ingewikkeld of niet voor 'ons soort mensen' zijn. Ook de mensen voor wie de Leeszaal een soort dagverblijf is, maar die buiten hun eigen kring weinig communiceren, blijken hiermee prima uit de voeten te kunnen. Ze laten ineens iets (anders) van zichzelf zien. Ook bij Brecht trouwens. Dus dan blijkt de activiteit ook weer laagdrempelig te zijn. Verder hoef je niet mee te doen om het toch te waarderen en er een beetje deel van uit te maken. ... Ook op de andere vrijwilligersplekken in het Oude Westen komen veel mensen voor wie 'kunst' een andere wereld is; daar kan dit laagdrempelige aanbod ook werken. Door dit op verschillende plekken te doen, kan je er een verhaal van maken die de plekken met elkaar verbindt."
Op basis van de opgedane ervaringen van Joke, Brecht en Hans in juli 2017 zijn Joke, Brecht en Hans op bezoek geweest bij een vijftal Plekken (11-9-2017) om het plan te bespreken en te inventariseren of er behoefte was om deel te nemen. Op basis van onze ervaringen en de gesprekken is het kunstproject verder ontwikkeld om de volgende doelen te bereiken:
1.Plekken (locaties die door bewoners gedragen worden in het OW) als een gezamenlijk project in de wijk tot uitdrukking brengen om hun bestaansrecht en betekenis zichtbaar(der) maken.
2. De Plekken vormen één gezamenlijk huis van de wijk, een besef dat breder mag worden gezien en gedragen door de Plekken zelf, de buurtbewoners, buurtbedrijven en officiële instanties/ -relaties. Het kunstproject dient als een katalysator te fungeren in het proces van een steviger inbedding van de Plekken in de sociaal-fysieke infrastructuur van de wijk. Verbindingen tussen groepen van verschillende cultuur, generatie en statuur kunnen hierdoor in principe versterkt of tot stand gebracht worden.
3. Onderzoek naar en experiment met mogelijkheden van ‘levende kunst’. Hoe kan het publiek in het kunstwerk zijn i.p.v. er tegenover? Hoe kan de kunstenaar zich inbedden in de maatschappij? Zo ontstond het project 'Zelfportretten van het Oude Westen'.
Zelfportretten van het Oude Westen speelt in op de ontwikkelingen van deze tijd.
De meeste mensen beschikken tegenwoordig over audio en video apparatuur en een montage studio op hun smartphone om hun belevenissen zelf te publiceren op social media. Een van de nadelen is dat mensen steeds vaker in hun eentje aan het socializen zijn. In de wijk het Oude Westen zie je duidelijk uitzonderingen: op verschillende Plekken komen mensen fysiek samen, zonder internet.
Veel bewoners organiseren zelf hun fysieke Plekken in de wijk om samen activiteiten te doen of elkaar te ontmoeten. Maar wie bij de ene Plek komt gaat niet automatisch naar een andere en vice versa. Er zijn verschillende groepen met verschillende culturen die op verschillende Plekken op verschillende dagen en tijden bijeen komen. In de wijk wonen mensen van alle leeftijden met allen hun eigen leefritme.
Het tekenen op meubels en gebruiksvoorwerpen en verzamelen van verhalen geeft ruimte aan deelnemers om eigen gedachten en gevoelens te formuleren. Onze methoden kunnen het creatieve vermogen van de deelnemers openen: kunst is niet zo moeilijk als je dacht; tekenen en spelen is niet alleen voor kinderen.
Zelfportretten van het Oude Westen geeft ruimte voor fysieke ontmoetingen van bezoekers van verschillende Plekken in de Tour. Daar kunnen verhalen uit de wijk met elke gewenst medium verbeeld worden. In de presentaties kan een grotere groep wijk- en stadsbewoners samen kijken en/ of meewerken aan de resultaten uit de Tour. Onze publicatie biedt gelegenheid om de verhalen overzichtelijk te bundelen. Ook hier kunnen wijkbewoners naar eigen vermogen aan mee werken.
Oude en nieuwe media worden fysiek ingezet vanuit de kaders beeldende kunst en theater. Via Facebook en het weblog van Brecht kunnen de digitale bewoners hun ei kwijt. En wie wil kan allebei. Hoe dan ook zal het aantal ontmoetingen toenemen. Of die van betekenis zijn beoordelen de mensen zelf.
Beeldende kunst, theater en een maatschappelijk podium zijn niet nieuw. De innovatie bestaat uit ...morgen verder.
Zelfportretten van het Oude Westen bestaat uit drie deelprojecten.
1) Tour langs Plekken in het Oude Westen
Van 4 tem 29 juni 2018 bezoeken Hans en Brecht 15 Plekken in het Oude Westen met een teken- en theateractiviteit. Hans Bossmann gaat op elke locatie samen met mensen een ander meubel of gebruiksvoorwerp van de locatie betekenen in zijn ‘mobiele Werkkamer’. Brecht Hermans verzamelt verhalen, verbonden met de plek, en vraagt mensen die te vertellen, op te schrijven of te verbeelden in zijn 'mobiele Schrijfatelier'. Tijdens de tour richten we onze blik en die van de deelnemers naar de presentaties. De ingrediënten voor de presentaties dienen zich aan tijdens het werken in de tour.
2) Twee presentaties: één in de wijk en één in de stad
De wijk het Oude Westen staat niet op zichzelf. Zij is onderdeel van een groter geheel: de stad. Het tonen van de Zelfportretten aan de mensen in de wijk doen we omdat het project primair met en voor bewoners van de wijk is. Alle wijkbewoners zijn ook stadsbewoners en zij verhouden zich individueel en als wijk met de stad. Daarom is er ook een presentatie aan de stad.
De presentaties zijn een combinatie van een tentoonstelling en een theatervoorstelling. Er vinden cross-overs plaats tussen theater, beeldende kunst en maatschappelijke bewegingen. De grenzen van de disciplines en domeinen worden opgerekt. We streven naar grotere toegankelijkheid van cultuur en betrokkenheid van de maatschappij. De betekende meubels en gebruiksvoorwerpen vormen de fysieke basis van een ‘levend’ interieur/landschap dat tijdens de presentatie door publiek en passanten wordt gebruikt: je kunt er in verblijven en er door bewegen. Tussen de meubels en gebruiksvoorwerpen tonen deelnemers de verhalen die tijdens dit project zijn verzameld en ontstaan. Het verhaal kan worden gepresenteerd in tekstvorm, als opgenomen audio/video of de deelnemer vertelt zelf live zijn/haar verhaal. Zo verbeelden de 15 Plekken zichzelf rondom het 'levend' interieur/landschap in de aanwezigheid van betrokken bewoners en hun gasten.
Aan het eind van de presentatie is er een theatrale slotshow, waarin ruimte is om de verzamelde verhalen met nog grotere theatraliteit uit te beelden. Er is mogelijkheid voor live muziek, dans, spoken word, rap, poëzie, monoloog en dialoog. Deze slotshow is het feestelijk tonen van het gezicht van het Oude Westen en de vrolijk-creatieve afsluiting van het project.
De presentatie aan de wijk vindt plaats in Speelcentrum Weena op 30 juni van 16:00 tot 22:00.
De presentatie aan de stad vindt plaats in de Hal van TR-Schouwburg van 4 tot 7 juli.
3) Een publicatie & foto-en videodocumentatie
In de publicatie wordt in woord en beeld verslag gedaan van de ervaringen van deelnemers en betrokken bewoners die meereizen in de tour, de verzamelde verhalen, de betekende meubels en de presentaties met publiek. Presentaties zijn vergankelijk, een publicatie houdt de verhalen 'in de lijn van alle makers en geinteresseerden' langer levend. Wie wil kan op zelf te kiezen tijd en plaats een blik terug werpen op de verzamelde verhalen.
De redactie van het liefhebbers magazine REALmag uit Rotterdam maakt volgens de werkwijze van een hackaton de publicatie binnen 48 uur. Dat doen ze samen met Brecht Hermans, Hans Bossmann en vriiwilligers/ bezoekers van de Plekken. Deze ‘magaton’ vindt plaats in de tentoonstellingsruimten van WORM of TENT in Rotterdam.
Brecht Hermans houdt tijdens het volledige project een weblog bij. Hierop brengt hij de verzamelde verhalen en foto- en videomateriaal bij elkaar. Het weblog is een levend en groeiend archief tijdens de tour. Foto- en videomateriaal worden gemaakt door een lokale (professionele) fotograaf / filmmaker. Na afloop van het project worden beeldmateriaal en verhalen opgenomen in de verzameling levend erfgoed van Museum Rotterdam.
Werkkamers van Hans Bossmann.
Wat is een Werkkamer? Hans Bossmann verplaatst zijn atelier naar buiten onder de titel “Werkkamer”. In een winkelcentrum, een festival en andere (semi)openbare locaties tekende hij samen met meer dan zevenhonderd bezoekers en vrijwilligers op meubels.
Wat is tekenen op meubels? Met permanent markers tekenen deelnemers abstracte patronen op meubels: vierkanten, cirkels, lijnen. Na afloop worden de meubels gelakt en zijn ze als gebruiksvoorwerp bruikbaar.
Waarom op meubels tekenen?
Het Schrijfatelier van Brecht Hermans.
Brecht geeft deelnemers aan Zelfportretten van het Oude Westen de mogelijkheid om zelf een eigen verhaal theatraal vorm te geven. De deelnemer staat daarbij centraal, Brecht heeft de rol van theatercoach.
De deelnemer wordt tijdens zijn bezoek aan de Plek uitgenodigd om een verhaal over de Plek te verruilen voor een verhaal over een andere Plek. Iemand kan bijvoorbeeld een verhaal verbonden met de Huiswerkklas verruilen voor een verhaal verbonden met de Thaiboksschool. De manier waarop het verhaal wordt vormgegeven bepaalt de deelnemer zelf. Het verhaal vertrekt immers vanuit het hoofd en het hart van de deelnemer. Die kiest in eerste instantie hoe hij het verhaal vertelt. Mondeling, schriftelijk, uitgebeeld of geschilderd? Brecht reikt opties aan en kan een deel van het vastleggen voor zijn rekening nemen. Zo kan hij het vertelde verhaal noteren, of helpen om het in een video te vertellen.
Eenmaal het verhaal vastgelegd, is de vraag hoe het vervolgens wordt overgeleverd. Moet het worden gepresenteerd als uitgeschreven tekst, als klankopname of wordt het live gebracht? Doet de deelnemer dat dan zelf, of zoeken we naar een andere deelnemer die dat voor hem wil doen? En worden daar dan nog andere theatrale elementen voor ingezet: muziek, attributen, video?
Brecht prikkelt de fantasie van de deelnemer en reikt mogelijkheden aan. Hij coacht de deelnemer naar een vertelvorm die past bij hem en bij zijn verhaal. Brecht helpt hem alles uit het verhaal te halen wat er in zit. Zo maakt de deelnemer op korte tijd kennis met het theatrale proces - van verhaal naar voorstelling.
Opdrachtgever Stichting Squares, Dots & Lines.
Initiatiefnemers Hans Bossmann, Brecht Hermans en Joke van der Zwaard.
Joke van der Zwaard is ontwikkelingspsycholoog en schrijver. Ze is medeoprichter van Leeszaal Rotterdam West. Zij waarborgt de maatschappelijke context van het Zelfportretten van het Oude Westen. Joke is redacteur van Buurtkrant Oude Westen. Meer informatie op www.jokevanderzwaard.nl.
Hans Bossmann is beeldend kunstenaar en docent. Hij experimenteert in transculturele kunstprojecten de grenzen tussen kunst en leven. Hij waarborgt de beeldende context van het project. www.hansbossmann.nl.
Brecht Hermans is theatermaker. Hij levert het kader voor een ontmoeting aan. Daarmee onderstreept hij de schoonheid van het alledaagse, en het belang van de ontmoeting. Hij waarborgt de theatrale context van het project. www.brechthermans.be
Beide kunstenaars staan met hun werk midden in de wereld. Zij werken samen met hun publiek en brengen mensen van uiteenlopende pluimage bijeen. Deze werkwijze geeft de deelnemers (weer) vertrouwen in het eigen creatieve vermogen. Het artistieke resultaat is een grensoverschrijdende combinatie van beeldende kunst, theater, design en maatschappelijke initiatieven.
Stagiair Melanie van Tienen studeert dit jaar af aan de opleiding Docent Beeldend van de Willem de Kooning academie, Rotterdam.
Partners
15 Plekken die bewoners in het Oude Westen zelf hebben gesticht en ingericht. ZIj ontvangen de kunstenaars en bieden een podium waarop verhalen kunnen verteld en gehoord worden.
Speelcentrum Weena is de speeltuinvereniging in de wijk. Speelcentrum Weena biedt een podium voor een presentatie aan de wijk en brengt zo mensen uit de wijk bijeen. Het is een levendige plek voor kinderen en hun ouders. Hier wordt een dag door Brecht en Hans gewerkt met bezoekers. Het speelcentrum biedt ook plaats aan de presentatie aan de wijk op 30 juni: een combinatie van tentoonstelling en theatervoorstelling. Samen met bewoners en vrijwilligers van de plekken uit het Oude Westen worden de Zelfportretten van het Oude Westen vorm gegeven.
Theater Rotterdam-Schouwburg is het toonaangevende theater van Rotterdam. De Hal is een open transitzone waar een cultureel publiek en toevallige passanten elkaar ontmoeten. De Hal is een “huiskamer” in de stad, met een interdisciplinair karakter. De open 'theater-tentoonstelling' van Zelfportretten van het Oude Westen staat hier dan ook goed op zijn plek. Geografisch sluit de Schouwburg nauw aan bij de wijk, en tegelijk toont ze een eigen gezicht aan de stad en ver daarbuiten. Van 4-8 juli komt iedereen die de schouwburg binnenloopt direct in de open 'theater-tentoonstelling'. Samen met bewoners en vrijwilligers van de plekken uit het Oude Westen worden de Zelfportretten van het Oude Westen vorm gegeven in woord, beeld en beweging.
REALmag. is een "zichzelf ontdekkende magazine over identiteit, kunst en wetenschap" dat 1 keer per jaar uit komt. De hele redactie van het magazine bestaat uit een groep enthousiaste vrijwilligers die elk jaar een prachtig tijdschrijft maakt over onderwerpen die hen persoonlijk interesseren. In één weekend wordt de publicatie van 50 pagina's in kleur gemaakt van Zelfportretten van het Oude Westen tijdens een zogenmaande 'magaton'. Aangevuld met Brecht, Hans, Joke en bewoners en vrijwilligers van de plekken uit het Oude Westen maken ze in 48 uur non stop werken de publicatie.
Museum Rotterdam verzamelt en beheert het erfgoed van Rotterdam. Niet alleen monumenten worden in kaart gebracht maar ook 'levend erfgoed'. Het museum werkt gestaag aan een collectie verhalen van de stad over de stad. De verhalen die worden opgetekend en bijeengebracht in Zelfportretten van het Oude Westen worden door ogenomen in de verzameling van het museum. Een selectie daarvan wordt in het museum gepresenteerd.
TENT en/ of WORM zijn twee instellingen voor hedendaagsee beeldende kunst en cultuur in Rotterdam. Ze werken mee aan het project door bijvoorbeeld onderdak te bieden aan de 48-urige ‘magaton’ met REALmag).
Lokale media Oude Westen TV en Buurtkrant Oude Westen zijn behalve communicatiepartners van het project ook betrokkenen in de wijk. Hun mediakanalen fungeren feitelijk ook als Plekken in de wijk. Zij dragen niet alleen bij aan bekendheid van het project bij bewoners in de wijk en de stad maar zorgen zelf ook voor (nieuwe) verhalen.
Wie is Hans Bossmann?
Hans Bossmann is een Nederlandse ‘embedded’ kunstenaar die ‘levende’ kunst maakt, ingebed in de wereld van alledag. Met levende kunst faciliteert hij nieuwsgierigheid, verwondering, persoonlijke ontwikkeling, vriendschap en betekenisvolle nieuwe mogelijkheden.
Hij ontwerpt en produceert ‘environments’ waarin kunst kan assimileren in de samenleving en de samenleving in de kunst. Zo draagt hij bij aan ‘open ruimte - open geest - open hart situaties’- waarin persoonlijk contact en vertrouwen tussen mensen gestimuleerd wordt.
Hij heeft tal van ‘environments’ gerealiseerd zoals de het domein overstijgende environment Huiskamer van Haarlem, waar hij in de tentoonstelling woonde (2016), 1UURtentoonstellingen waar tientallen kunstenaars sokkel van eigen werk waren (2015-2018) en Werkkamers in Haarlem en Rotterdam (2017).
Hij ontving de award 'Grensverlegger van 2016' van de Vakbond voor Transgressie.
Naast zijn kunstenaarschap is hij experience ontwerper, docent kunsteducatie en projectleider erfgoed educatie.
Wie is Brecht Hermans?
Brecht Hermans is een Belgisch theatermaker, gevestigd in Rotterdam. Hij studeerde Theaterwetenschappen aan de UGent en Podiumtechnieken aan het RITCS in Brussel. Daarnaast was hij verbonden aan de collectieven Oortocht, De Constanten en De Stokerij. Nu werkt hij als acteur bij Theater Babel Rotterdam en als schrijver voor De Machinerie in Antwerpen. In zijn eigen werk staat de ontmoeting centraal. In De Karamazovs leest hij De Gebroeders Karamazov luidop met zijn publiek, waardoor een collectief, live hoorspel ontstaat. In i Play trekt hij de straat op met een mobiele radio waarin persoonlijke verhalen worden verruild voor muziek.
Theater als ontmoetingsruimte.
Brecht Hermans eerste theatervoorstellingen waren klassiek teksttheater. Niet onlogisch, met zo'n voornaam en met zijn liefde voor taal. Maar als schrijver miste hij het contact met zijn publiek, en ook als mens voelde hij nood aan ontmoetingen. Volgens hem voedt elke ontmoeting de mens: aangenaam of schurend, hij/zij leert over zichzelf en de ander. Zoals de loop van de rivier verandert wanneer een steen wordt verlegt, zo schudt een ontmoeting de levens van twee mensen even door elkaar. Dit is wat kunst doet: ieder mens die ermee in aanraking komt een klein beetje veranderen.
Theater werd voor Brecht Hermans meer en meer een ruimte voor ontmoeting. Die ruimte kan fysiek zijn – in een theater of op straat – maar is ook een mentale ruimte. De ruimte die ontstaat tussen twee (of meer) mensen die zich voor elkaar openstellen. Door met een open geest naar elkaar te luisteren. Door samen te werken. Door ontmoetingen te organiseren, wil hij mensen uitnodigen om zich onbevooroordeeld open te stellen voor de ander.
Brechts definitie van theater is: iemand stelt iets voor tegenover een publiek. Als dat zo is, is een ontmoeting per definitie een vorm van theater. Wanneer je iemand ontmoet, stel je iets voor (jezelf) tegenover een publiek (de ander). Vice versa ben je ook publiek. In de ontmoeting zijn we allen publiek en speler tegelijk. De theatrale mogelijkheden zijn eindeloos.
Als theatermaker levert hij het kader voor een ontmoeting aan. Hij creëert een ruimte waarin de ontmoeting mogelijk is. De deelnemers bepalen zelf de inhoud, licht gestuurd door het kader dat hij heeft opgezet. Wellicht zijn zij zich daarbij niet bewust van het theatrale karakter noch de schoonheid van hun ontmoeting. Het is zijn taak als kunstenaar om hen daar op te wijzen. Door het vergrootglas op de situatie te zetten. Door gespreksflarden, geluiden, lichaamsbewegingen te isoleren en op een andere manier opnieuw te presenteren. Zo onderstreept hij de schoonheid van het alledaagse, en het belang van de ontmoeting.
PR plan
Verwacht bereik
| aantal | activiteit | aantal deelnemers | aantal bezoekers |
|---|---|---|---|
| 15 | Tour in de Wijk | 375 - 525 | n.v.t. |
| 1 | Presentatie in de Wijk | 30 | 125 - 250 |
| 1 | Presentatie in de Stad | 30 | 350 - 600 |
| 1 | 'Magaton' publicatie maken |
30 |
n.v.t. |
Deelnemers
In de ‘Werkkamer in de Leeszaal’, juli 2017 hebben in vier dagen 85 bezoekers, vrijwilligers en gasten meegetekend waarvan een groot aantal vaker dan 1 keer (die zijn niet geregistreerd). Gemiddeld bleven bezoekers een uur meedoen maar een aantal mensen, bijvoorbeeld van Galerie Atelier Herenplaats tekenden drie-vier ochtenden en ‘s middags ook nog. Ook Pauluskerkbezoekers hebben meer dagen uren meegetekend.
Op basis hiervan komen er naar verwachting in de twee dagen per Plek 25-35 deelnemers met een totaal op alle Plekken van 375 - 525 deelnemers. De verwachting is dat deelnemers meer dan een uur mee doen.
De groep deelnemers is zeer divers omdat met meer dan 75% van de Plekken in de wijk wordt samengewerkt. De Plekken zijn allemaal door andere bewonersgroepen geïnitieerd en georganiseerd.
Circa dertig betrokken bewoners (twee mensen per Plek) worden uitgenodigd een actieve rol in de presentaties in de wijk en de stad.
30 deelnemers die samen met de redactie van REALmag tijdens een 48-urige 'magaton' de publicatie maken. Hiervoor worden de deelnemende bewoners en vrijwilligers van de Plekken uitgenodigd om bij te dragen in woord en beeld. We verwachten van elke PLek 1 bezoeker en 1 vrijwilliger.
Bezoekers
Door het aantal deelnemende Plekken in de wijk en de zes uur durende presentatie van 16:00-22:00 uur worden bij de presentatie aan de wijk 125 – 250 bezoekers en minimaal 30 deelnemers in Speelcentrum Weena verwacht.
In 2016 trok Schouwburg Rotterdam in totaal 186.108 bezoekers. Dat is een gemiddeld aantal van 510 bezoekers per dag, een puur rekenkundig aantal, er zijn pieken en dalen in weekend, seizoen en per productie.
Tijdens de vier dagen durende –van 11:00 tot ‘s avonds vrij toegankelijke- presentatie aan de stad (4-7 juli) in de Hal in de Theater Rotterdam-Schouwburg worden in totaal 350 -600 bezoekers en minimaal 30 deelnemers uit de wijk verwacht.
In 2016 bezochten 70.000 mensen Museum Rotterdam.
Aantal bezoekers (aan de 'magaton' in WORM of TENT) nog onbekend.
Drie goede redenen om het project uit te voeren.
Hans Bossmann, Brecht Hermans en Joke van der Zwaard willen met het project bijdragen aan het proces van een steviger inbedding van de Plekken in de sociaal-fysieke infrastructuur van de wijk. Zij stimuleren meer openheid/ nieuwsgierigheid naar kunst en naar de ander toe. In artistiek opzicht is het een experiment over de toegankelijkheid van ‘levende kunst’.
1. Het geheel van Plekken die door bewoners gedragen worden in het Oude Westen (OW) in de wijk tot uitdrukking brengen om hun bestaansrecht en betekenis zichtbaar(der) te maken, voor de buurtbewoners, buurtbedrijven en officiële instanties/ -relaties. Het kunstproject kan een katalysator zijn in het proces van een steviger inbedding van de Plekken in de sociaal-fysieke infrastructuur van de wijk. Verbindingen tussen groepen van verschillende cultuur, generatie en statuur kunnen hierdoor versterkt of tot stand gebracht worden. Door het project kunnen bewoners en hun Plekken mogelijk andere, nieuwe vormen voor ontmoeten en uitwisseling vinden om de gezamenlijkheid te bestendigen of te versterken.
2. Onderzoek naar en experiment met mogelijkheden van ‘levende kunst’. Hoe kan het publiek in het kunstwerk zijn i.p.v. er tegenover staan? Hoe kan de kunstenaar/ theatermaker zich inbedden in de maatschappij? Hoe creëert de kunstenaar/ theatermaker een openheid waarin publiek kan deelnemen en aangezet worden tot het zelf maken van kunstwerken?
3. Het stimuleren van openheid / nieuwsgierigheid naar kunst en naar de ander toe. We laten ervaren dat het beoefenen van kunst / creativiteit een positief effect kan hebben op de mens en zijn omgeving. Het heeft een educatieve werking: je leert jezelf beter kennen en uitdrukken. En een sociale werking, want je leert ook de ander en jouw positie tegenover die ander beter kennen.
Wat brengt tekenen voor deelnemers?
Abstracte patronen op meubels tekenen klinkt heel eenvoudig en dat is het ook, iedereen kan het. De activiteit en het resultaat zijn bijzonder omdat het mensen die mee tekenen direct in een intieme setting brengt. Een kleuterjuf beschreef zo wat er gebeurde als twee of drie kleuters op een lamp tekenden: " Er wordt even gegiecheld en dan beginnen de kinderen te tekenen. Ze zijn zich bewust dat het niet zo maar een blaadje papier is, de lamp is niet zo makkelijk vervangbaar. Het maakt dat er meteen een grote mate van concentratie is. Binnen een minuut lijkt er een soort luchtbel om de kinderen te komen, ze verdwijnen als het ware uit de klas. Omdat het tekenen niet zo moeilijk is, alles is goed in feite, praten ze over van alles en nog wat op een persoonlijker manier dan zonder tekenen. Ze maken grapjes, laten aan elkaar zien wat ze getekend hebben en delen ideeën. Het contact tussen hen verdiept zich op een manier die ik bijna nooit zie in de klas, het ziet er prachig uit. Het ontroert."
Deelnemers ervaren het als een groot blijk van vertrouwen dat ze mee mogen tekenen op een meubelstuk. Vaak hebben ze zelf helemaal geen hoge pet op van hun teken vaardigheden. Hans stelt tijdens het tekenen persoonlijke vragen, geeft aandacht aan de deelnemers. Bij het tekenen kijken mensen naar het puntje van de stift en af en toe richten ze hun blik even op de andere tekenaars. Meestal mensen die ze niet of oppervalkkig kennen. Deze vier aspecten zorgen voor een vertrouwde atmosfeer. Deelnemers vertellen heel makkelijk op een open manier over hun leven, wisselen ervaringen uit en laten oordelen achterwege.
Wat brengt verhalen verzamelen, vertellen en uitbeelden voor deelnemers?
In een inclusieve samenleving is het belangrijk dat mensen worden gezien. In theater is er ruimte en aandacht voor het individu en voor zijn/haar verhouding tot de groep, wijk of stad. We nodigen deelnemers uit hun creatieve talenten in te zetten om hun eigen verhaal te vertellen of uit te beelden. Deelnemers ontdekken en ontplooien hierdoor hun eigen artistieke kunnen en worden daarin gecoacht door Brecht. Er wordt geluisterd naar het verhaal van de deelnemer en het wordt naar waarde geschat, wat zorgt voor een versterking van de eigenwaarde van de deelnemer. Door het verhaal zelf vorm te geven - als tekst, als monoloog, als lied.. - krijgt de deelnemer tools aangereikt die het voor hem/haar gemakkelijker maken om een eigen verhaal vorm te geven.
Deelnemers ontdekken theater dat niet binnen de lijntjes kleurt. Dat voor een groot stuk draait om het plezier van de beleving. Deelnemers ontdekken dat van weinig veel te maken valt. Ze worden uitgenodigd samen te werken met andere deelnemers, waardoor verbindingen worden gelegd tussen de deelnemers, de plekken, de wijk.
Kunst is er voor iedereen en het zit in ons allemaal. We willen de vlam die in ieder individu zit aanwakkeren. Zij kiezen zelf in hoeverre ze op die uitnodiging ingaan: door alleen toe te kijken, door een verhaal te delen, of door mee te werken aan de presentaties.
Op lange termijn blijven de verhalen beschikbaar, we archiveren als het ware levend erfgoed in de wijk. Voor de deelnemers wordt de drempel tot deelname aan artistieke en sociale projecten kleiner. Mogelijk scheppen ze daardoor meer ruimte voor kunst in het eigen leven - via museum-, concert- of voorstellingsbezoek of door een cursus te volgen of eigen creaties te maken. De sociale impact van het project is dat er meer verbinding ontstaat tussen plekken in de wijk.
De totale productiekosten zijn € 34.500. Hiervan vragen we € 15.000 aan bij het Fonds voor Cultuurparticipatie.
Voor het resterende bedrag hebben Stichting Bevordering van Volkskracht en Erasmusstichting een bijdrage toegezegd. Bij De Gijselaer Hintzenfonds is nog een aanvraag lopende: uitslag in april.
Het bedrag dat we aanvragen bij het Fonds voor Cultuurparticipatie zal worden besteed aan de Tour langs de 15 Plekken van het Oude Westen. Tijdens deze tour werken we als embedded kunstenaars in de wijk, met deelnemers uit de wijk. Met de steun van Fonds voor Cultuurparticipatie. willen we een deel van het werkbudget van de kunstenaars, materiaal en transport, communicatie en registratie binnen de Tour bekostigen.
| FCP | 29 |
max 50 / 2 van 2 gestemd | |
| publiek | 50 |
max 50 / 109 gestemd | |
| totaal | 79 |
| 75 is gehaald! | |
Kunst naar de mensen toebrengen voor wie dit vaak nog een vreemde wereld is. Plekken waar bewoners elkaar fysiek ontmoeten en een thuis gevoel hebben, blijven van - wellicht groeiend - belang in een maatschappij waarbij mensen ook steeds meer op zichzelf kunnen raken. Het project nodigt de bewoners op verschillende manieren uit hun eigen verhaal te delen en daarin gezien en gehoord te worden. Het tekenen op meubels en voorwerpen als laagdrempelige activiteit, lijkt op het eerste oog weinig artistiek. Als je de video’s bekijkt geeft dat echter een goed beeld van de creatieve prikkels, de expressieve kracht en ook de motivatie die het de deelnemers oplevert. De betrokken kunstenaars en hun werkwijze geven vertrouwen als het gaat om de artistiek-inhoudelijke kwaliteit en de begeleiding van de deelnemers. De omvang van de tour is mooi en geeft ruimte voor veel uitwisseling tussen makers en bewoners en tussen de deelnemers onderling. De combinatie van disciplines biedt de bewoners een vrij breed palet van activiteiten, die elkaar versterken. De combinatie van samenwerkingspartners kan van belangrijke meerwaarde zijn voor de impact en zichtbaarheid van het project breder in de stad en ook daarbuiten. Wij wensen jullie dan ook veel succes!
Beeldend kunstenaar Hans Bossmann, theatermaker Brecht Hermans en ontwikkelingspsycholoog en schrijver Joke van der Zwaard brengen met Zelfportretten van het Oude Westen een grensoverschrijdende combinatie van beeldende kunst, theater, design en maatschappelijke initiatieven op 15 plekken in de Rotterdamse wijk het Oude Westen.
Met presentaties in Speelcentrum Weena en de Hal van TR Schouwburg vinden cross-overs plaats tussen theater, beeldende kunst en maatschappelijke beweging. Door deze presentaties zal de impact op de deelnemers nu naar verwachting nog groter zijn dan bij ‘Werkkamer’.
Voor een weblog worden beeldmateriaal en verhalen gemaakt die opgenomen worden in de verzameling levend erfgoed van Museum Rotterdam. Samen met REALmag worden de vluchtige elementen van het project middels een ‘magaton’ omgezet in een blijvende publicatie. Hierdoor kunnen meer mensen dan alleen de deelnemers zelf bereikt worden.
De ‘bottom up’ werkwijze gaat volledig uit van de inbreng van de bewoners van de wijk, waardoor de activiteiten goed aansluiten bij de behoeften en mogelijkheden van de deelnemers. Het project ‘Werkkamer’ bewees in juli 2017 al wat deze werkwijze kan opleveren: mensen laten ineens iets (anders) van zichzelf zien. Keerzijde van die werkwijze is dat de uitwerking nog wel wat onduidelijkheden in zich heeft; maar Joke, Brecht en Hans bieden voldoende vertrouwen voor een geslaagde uitvoering.
Hallo Stefanie,
Bedankt voor je feedback! We hebben tekst toegevoegd over de behoeften vanuit de wijk zelf, die vind je vet gedrukt. We kijken uit naar jullie reactie.
Fijne groet,
Brecht
Helder Brecht en Hans!
Beste Hans,
Goed om de verdere uitwerking en aanscherping terug te zien. Jij maakt het mee is expliciet bedoeld voor en gericht op de vernieuwing en versterking van de actieve kunst- en erfgoedbeoefening in de vrije tijd. Vanuit het perspectief van (embedded) kunstenaars snap ik jullie behoefte dit project te realiseren. In hoeverre het project aansluit op de concrete wensen, behoeften en mogelijkheden van (wijk)bewoners en andere deelnemers om zich creatief en kunstzinnig te ontwikkelen of een boost geeft aan de actieve cultuurdeelname in de stad kan duidelijker naar voren gebracht worden, in het licht van de doelstelling en criteria van deze regeling.
Hopelijk helpt deze feedback weer verder!
Hoi Stefanie en Diane,
jullie zijn op vakantie zeker, of ziek misschien? Bezig met 1001 andere Denk Mee gasten dan? Hoe dan ook, we zien verlangend uit naar jullie nieuwe feedback!
Hartelijke groet, Hans en Brecht
Hoi Stefanie,
Dank voor je gerichte feedback! We zijn er mee aan de slag gegaan. We hebben de tekst meer gestructureerd en overlappingen verwijderd. Onze motivatie, de samenhang van de verschillende onderdelen, de impact voor deelnemers en de betekenis voor de samenwerking tussen de partners zijn nu toegevoegd en specifieker verwoord. De meedenk vraag hebben we aangepast n.a.v. feedback van Diane. Daar ben ik ook blij mee, nu is het een hanteerbare:-) We zien uit naar je reactie!
Hoi Diane,
goed dat je de video bekeek; beelden maken echt verschil in een project als dit. En fijn dat je de kwaliteit herkent:-)
De wens om de impact voor deelnemers te optimaliseren komt vooral voort uit verantwoordelijkheidsbesef: we willen heel graag dat alle moeite, inzet en bijdragen zinvol is voor iedereen die bij het project is betrokken. Bij een project als dit is er altijd het risico dat de belangen van de makers (succes, goede pers etc) en van alle partners gaat overheersen. Daar ben ik echt beducht voor. De individuele ervaring van mensen hangt van zoveel persoonlijke factoren af, dat is lastig te beinvloeden, gelukkig. We willen ook heel graag een duidelijk antwoord kunnen geven op de vraag (die in de voorbereidingen als vaak is gesteld): wat hebben de wijkbewoners er nu eigenlijk aan als het project voorbij is? Maar dat is eerlijk gezegd niet te voorspellen en toont zich vooral in de sociaal-maatschappelijke infrastructuur van de wijk. Je hebt gelijjk als je zegt dat in het proces van mee-maken alles aanwezig is om het zinvol te maken.
Daar kunnen we wel concreet wat aan doen in de verhalen!
Beste Hans, ik heb het plan net doorgelezen en de video's bekeken. De video gaf visueel een helder antwoord op de vraag die aanvankelijk in me rees; wat maakt het interessant en aantrekkelijk om mee te doen. Door de mensen zo geconcentreerd te zien werken aan de meubels en allen hun bijdrage te zien leveren werd het duidelijk; er ontstaat ook echt een verrassend mooi kunstwerk. Dat heeft zeker meerwaarde, naast het tekenen op zich ter plekke, met anderen. Leuk om te zien, en het 'terloopse' aspect vind ik er ook waarde in geven; je kunt heel intensief, maar ook heel even je bijdrage leveren.Dat verlaagt de drempel. ik vind je vraag een beetje ingewikkeld, wat bedoel je er mee? welke impact wil je bereiken? gaat het je om meer contact onderling? gaat het over een groter besef van de grootte van het hele project voor het indivu en hoe zijn bijdrage daar een rol in speelt? wil je dat meer mensen elkaar leren kennen? gaat het om de trots van het bijdragen aan een mooi werk?
Ik denk dat de beleving, het proces van het mee-maken en het resultaat al zoveel meer zijn dan de som der delen.
Misschien is het een goede vraag aan deelnemers van vorig jaar; ' hoe kunnen we de impact nog optimaliseren?'
Beste Hans,
Welkom op Jij maakt het mee! Als adviseur van het Fonds denk ik de komende weken graag met jullie mee.
Jullie hebben al een stevig uitgeschreven plan. Aangezien het flink veel tekst is, zou ik voor de leesbaarheid en focus kijken waar je dubbelingen kan weghalen en met het oog op deze regeling specifiek richten op dat wat de verschillende onderdelen apart en in samenhang met elkaar betekenen voor de vernieuwing van de actieve kunstbeoefening.
Ik lees graag nog wat meer over de achterliggende motivaties achter keuzes, bijvoorbeeld waarom de keuze voor deze drie onderdelen, hoe sluiten de activiteiten aan bij de behoeften en wensen van jullie doelgroepen, en wat betekent het project voor de samenwerking tussen organisaties en deelnemers en lokale/regionale cultuurdeelname.
(FCP)