Museum Joure is hèt museum van ‘het maken’ in Noord-Nederland. In het museum kun je vier kerncollecties zien, die geworteld zijn in de Friese en Jouster samenleving: koffie & thee (en Douwe Egberts natuurlijk!), Friese klokken, metaal (edelsmeedwerk, koperslaan en kopergieten) en drukwerk. In het museum kun je als bezoeker ontdekken hoe de objecten uit deze collecties vroeger gemaakt werden. Look how it was made! Het bijzondere van Joure is dat je in het museum kunt zien hoe de producten vroeger werden gemaakt en dat de hedendaagse industrie/ambacht ook nog steeds in deze ‘vlecke’ aanwezig is. Zo vind je in Joure natuurlijk nog een fabriek van Douwe Egberts, maar ook een relatieringen-fabriek en een aantal ambachtelijke klokkenmakers. 

Tijdens schoolvakanties in de afgelopen 1,5 jaar heeft Museum Joure regelmatig kinderactiviteiten georganiseerd, variërend van de klassieke museumeducatie in de vorm van speurtochten tot echte doe-activiteiten. We merken dat doe-activiteiten erg populair zijn, met name het soort activiteiten dat op scholen (en waarschijnlijk ook thuis) weinig meer gedaan wordt. Zo trok een ‘sloop-workshop’ veel kinderen en is de workshop Typen en drukken ook een ‘topper’. Afgelopen voorjaarsvakantie hebben wij een programma aangeboden onder de noemer ‘De Maakfabriek’ met een aantal doe-activiteiten, waaronder smelten & gieten en solderen. Tot onze verrassing waren deze activiteiten iedere keer heel goed bezocht, zijn er veel telefoontjes over binnen gekomen en waren er na de vakantie ook regelmatig vragen of De Maakfabriek herhaald kon worden. Met name activiteiten zoals het solderen blijken erg in trek te zijn. Kennelijk zijn er weinig plekken in de regio waar kinderen en jongeren op een laagdrempelige manier met dit type doe-activiteiten aan de slag kunnen. Een korte inventarisatie leert inderdaad dat er in Joure en omgeving geen plekken zijn waar kinderen kennis kunnen maken met dit soort ambachtelijke werk. Centra zoals De Jonge Onderzoekers in Groningen of de Ontdekfabriek in Eindhoven ontbreken in dit gebied.

Met De Maakfabriek wil Museum Joure een experimenteerplek realiseren voor kinderen, waar ze op ca. 16 middagen per jaar  in de vakanties aan de slag kunnen. Idee is dat er iedere middag zo’n 5 ‘werkplaatsen’ zijn, waar de kinderen verschillende materialen en technieken kunnen uitproberen en eigen ontwerpen maken en realiseren, soms met wat suggesties voor een eindresultaat en natuurlijk met een beetje hulp. De technieken en gereedschappen die aangeboden worden tijdens de werkplaatsen hebben een relatie met de collectie van Museum Joure. Deze collecties zijn het resultaat van vakmanschap en gebruik van klassieke technieken, zoals houtbewerken, metaal gieten, zilver smeden, uurwerk maken, electrotechniek, etc. etc. en bieden dus veel aanknopingspunten. Overigens gaan we wel vrij om met deze inspiratiebron, soms kiezen we voor andere materialen of een aanverwante techniek. En we kijken ook naar hedendaagse varianten van ouderwetse technieken. Voorbeelden zijn het maken van 3d-vormen op de klassieke methode (zandmallen maken & gieten) en op de hedendaagse methode (op de computer een ontwerp maken en 3D-printen). Een ander voorbeeld is een klassieke vorm van massacommunicatie (met klassieke drukpersen/stencilapparaten een boek/pamflet drukken) en een hedendaagse (filmen & vloggen).

We zoeken naar werkplaatsen die aansluiten op de interesse van kinderen en jongeren. Nu doen we dat door een soort 'trial and error' toe te passen. We bieden een activiteit aan en ervaren dan in de praktijk of het aanslaat. Tijdens dit projectjaar willen we kinderen en jongeren meer betrekken bij het bedenken en selecteren van interessante werkplaatsen. Dat willen we via twee wegen doen, ten eerste door samen te werken met het voortgezet onderwijs en scholieren bij wijze van schoolproject onderzoek te laten doen naar wat interessante werkplaatsen kunnen zijn, wat ze daar zouden willen leren en hoe zo'n werkplaats in de praktijk ingevuld zou moeten worden. En ten tweede door uit de bezoekers van de eerste Maakfabriek een klein meedenk-clubje vragen van ca. 4 a 6 kinderen.

In de toekomst willen we werken met twee museumdocenten en een groep vrijwilligers. In dit projectjaar willen we zorgen voor extra kennis en creativiteit in huis en werken we samen met een museumeducator en met het kunstencentrum en de bibliotheek in de regio. Via deze partners schakelen we specialistische kennis in, bijvoorbeeld over bepaalde (moderne) technieken/materialen. Een voorbeeld daarvan is 3D-printen en filmen&vloggen. Bij het museum ontbreekt is de kennis hiervan nu onvoldoende. De bedoeling is dat de museumdocenten voldoende kennis van zaken krijgen om kinderen de basis van deze technieken bij te brengen. Kinderne die geïnteresseerd zijn in een specifieke werkplaats verwijzen we uiteindelijk door naar partners die meer de diepte in gaan, zoals het Kunstencentrum It Toanhus. Het museum is voor de kennismaking, voor verdieping kun je bij één van de partners terecht.

Gedurende het projectjaar waarvoor we subsidie willen vragen gaan we ca 15 verschillende werkplaatsen uitwerken, gereedschappen aanschaffen en ermee experimenteren. Ook willen we per werkplaats een filmpje realiseren, waarin we de relatie tussen werkplaats en de collectie toelichten (en met daarin ook een aantal veiligheidstips..). Na afloop van het projectjaar kan Museum Joure het project zelfstandig blijven aanbieden aan de kinderen.

De Maakfabriek is bedoeld voor àlle kinderen, jongens en meisjes, Fries of niet. In de praktijk richten we ons op kinderen die zo ongeveer op een afstand van maximaal een half uurtje rijden wonen of hier op vakantie zijn. We schatten in dat we gedurende het projectjaar ca. 600 kinderen kunnen bereiken. We gaan ervan uit dat de andere helft van deze kinderen in de regio woont en tot het mogelijke herhaalbezoek behoort. Deze kinderen willen we stimuleren om zich verder te bekwamen in ‘het maken’, door vaker bij De Maakfabriek in het museum te komen of bijvoorbeeld door vervolgcursussen te doen bij het kunstencentrum, bij de bibliotheek of andere organisaties.

Als Museum Joure zouden we voor deze activiteit ook kinderen uit minder kansrijke omgevingen willen trekken, bv. kinderen van  vluchtelingen. Ook voor hen zou de activiteit heel geschikt kunnen zijn, juist ook omdat het niet heel talige activiteiten zijn. We hebben geen ervaring met het gericht betrekken van kinderen uit deze doelgroepen en zouden dit project willen gebruiken om hiermee te experimenteren. Hiervoor willen we samenwerken met Miks Welzijn en cultuurcoaches.